Noszenie broni w Stanach Zjednoczonych. Broń w Stanach Zjednoczonych Ameryki – czyli wszystko co chciałbyś wiedzieć przed zakupem pistoletu albo karabinu maszynowego w USA.
Stany Zjednoczone od dawna określane są jako kraj wolności. Jej wynikiem jest łatwy dostęp przeciętnego obywatela do broni palnej, gwarantowany prawnie w wielu stanach Ameryki. Zjawisko to jest bardzo charakterystyczną cechą USA. Przynosi wiele pozytywnych, ale też negatywnych skutków. Ale to jedyny kraj na świecie ze szczególnym prawem i przywilejami obywatela do noszenia broni.
Broń w kulturze USA
Broń palna w Stanach Zjednoczonych jest od zawsze silnie zrośnięta z lokalną obyczajowością i ma szerokie zastosowanie – dla samoobrony, do polowań, do rekreacji. Od dawna ścierają się tam dwie postawy. Chodzi o zwolenników posiadania broni i jej przeciwników, którzy domagają się większych ograniczeń, głównie z uwagi na wysoką przestępczość.
„Pistolet” i rozmaite skutki jego zastosowania od bardzo dawna stanowią centrum najważniejszych debat w sferze publicznej USA. Zwolennicy powołują się głównie na historię i obyczajowość, w tym swobody osobiste i prawo do samoobrony. Przeciwnicy wskazują na zagrożenie dla bezpieczeństwa innych.
Zrodził się tam nawet termin – hoplofobia. Oznacza on niewytłumaczalną niechęć do broni palne jako takiej, bez stosunku do samego używania. Kulturę broni, a w szczególności pistoletów w tym kraju, uznaje się za unikalną pośród innych państw wysokorozwiniętych.
Ile broni posiadają ludzie
Widać to również pod względem ilości posiadanej broni wśród cywilnych obywateli. Stosunek do broni w USA często bywa niezrozumiały dla obywateli i władz innych krajów rozwiniętych. Ci drudzy nie mogą zrozumieć, dlaczego Amerykanie nie domagają się ostrzejszych środków kontroli broni w obliczu częstych masowych strzelanin, w których sprawcami i ofiarami bywają przeciętni obywatele. Omawiany temat rzeczywiście mocno związany jest z dużą ilością gangów i grup przestępczych, które licznie funkcjonują w głównych miastach Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej.
Dzięki dostępności oręża łatwiej im taki proceder prowadzić. Przemoc z użyciem broni, zwłaszcza pistoletów, najczęściej ma miejsce w ubogich miastach i dzielnicach. Nierzadko dotyczy nieletnich, a nawet dzieci. Nagłaśniane w mediach masowe strzelaniny nie stanowią procentowo dużej ilości zgonów na skutek użycia broni palnej. Znaczną większością są pojedyncze, ale powtarzające się często incydenty.
Z kolei zwolenników tematu bardzo przekonują ostatnie wydarzenia na świecie i walka z globalnym terroryzmem. Twierdzą, że dzięki posiadaniu broni obywatele mogą czuć się w stosunku do tego zagrożenia bezpieczniejsi, mogąc sami reagować w przypadku nagłego zagrożenia atakiem, któremu nie mogą zapobiec powołane do tego służby mundurowe
Posiadanie broni w Ameryce
Amerykański stosunek do prywatnego posiadania oręża ma swoje źródło jeszcze w wojnie o niepodległość. Wpłynęły na niego gospodarka łowiecka, pasja polowań, dzikość natury i walki z plemionami indiańskimi. W dawnych wiekach funkcjonowali strażnicy prawa, złożeni z ochotników. Posiadali zawsze broń. Pistolet i strzelba, silnie kojarzone są z kulturą i tradycją „dzikiego zachodu”, znajdującą swoje odzwierciedlenie w literaturze, a przede wszystkim filmach („westernach”) i kulturze popularnej.
Korzenie w historii kraju
Wspominany już podbój zachodnich terytoriów kontynentu amerykańskiego i walka z tubylczymi, indiańskimi plemionami, wymagały zwykle broni, a traperzy właśnie z nią byli prezentowani w relacjach i źródłach. W XX wieku popularność zaczęły zdobywać nie tylko „westerny”, ale i filmy gangsterskie, w których na używaniu broni palnej praktycznie głównie opierano scenariusz całego działa filmowego.
Druga wojna światowa wywołała w kulturze również popyt na broń i wizerunek Amerykanina, który z karabinem w ręku walczy w imię ojczyzny. Broń na ekranie miała dodawać otuchy. W następnych dziesięcioleciach była rekwizytem wielu postaci, tak pozytywnych, jak i negatywnych. Ale wtopiła się całkowicie w amerykańską kulturę i obyczajowość.
Dostęp do broni palnej w USA w praktyce
Celem polityki Stanów Zjednoczonych jest utrzymanie prawa większości ludzi do posiadania broni palnej. Ograniczanie tego dostępu uważa się za pole do nadużyć. Powszechną możliwość posiadania uznaje się za podstawę swobód obywatelskich w USA.
Zwolennicy odwołują się często do drugiej poprawki do konstytucji, twierdząc że posiadanie oręża zgodne jest z prawem cywilnego obywatela do samoobrony.
Istnieje jednak wiele obostrzeń. Ponadto prawa odnoszące się do tego tematu są różne dla poszczególnych stanów. Szacuje się, że na terenie kraju ogółem istnieje około 20 tysięcy przepisów regulujących dostęp do broni palnej. Na początku obecnej dekady około 32% gospodarstw domowych posiadało jakąś broń palną. Z liberalnego stosunku do omawianego tematu słyną takie stany, jak: Floryda, stan Alaska, stan Teksas, oraz Kolorado.
Ustawodawstwo federalne
Pierwsze przepisy federalne, które dotyczyły broni palnej, zawierała słynna Druga Poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych, ratyfikowana przez kongres w 1791 roku. Przez następne 143 lata był to jedyny duży akt ustawodawczy, dotyczący broni palnej. Następną była ustawa z 1934 roku, która dotyczyła sprzedaży broni palnej oraz podatków za ich sprzedaż i wymogów rejestracji niektórych rodzajów broni.
Po zamachach na Kennediego i Kinga
W następstwie zamachów na Roberta F. Kennedy i Martina Luthera Kinga została w 1968 roku uchwalona ustawa, regulująca handel szczególnie pistoletami. Ograniczała sprzedaż wysyłkową, wprowadzała konieczność licencji dla sprzedawców. Zabraniała też handlu bronią pochodzącą od przestępców: osób skazanych, zbiegów, nielegalnych imigrantów. Ponadto ograniczała sprzedaż broni półautomatycznej i automatycznej.
Kolejną była ustawa „McClure – VOLKMER” z 1986 roku. Pozwolono w niej niektórym licencjonowanym sprzedawcom na handel podczas pokazów broni, wprowadzono wymagania kontroli pracowników firm handlujących tym towarem.
Według prawa federalnego, kupujący broń muszą się wylegitymować, podpisać deklarację o niekaralności. Po przejściu huraganu Katrina, policja i oddziały Gwardii Narodowej w Nowym Orleanie konfiskowały broń osobom prywatnym. W konsekwencji kolejna ustawa zakazywała konfiskaty legalnie posiadanej broni podczas katastrof i klęsk żywiołowych.
W dniu 5 stycznia 2016 roku prezydent Obama zaprezentował swoją nową strategię na rzecz ukrócenia ilości przestępstw z użyciem broni palnej w Stanach Zjednoczonych. Jego propozycje sugerowały przede wszystkim zwiększenie skuteczności kontrolowania przez państwo tego sektora.
Poszczególne stany a prawo do posiadania broni palnej
Prawa poszczególnych stanów USA, tyczące się posiadania i handlu bronią, znacznie różnią się między sobą. Są niezależne od przepisów federalnych. Czasem są szersze, a niejednokrotnie bardziej ograniczają dostępność. Czterdzieści cztery stany posiadają przepisy podobne do 2. poprawki do konstytucji, chroniące prawo do posiadania i noszenia broni. Wyjątki stanowią: Kalifornia, Iowa, Maryland, Minnesota, New Jersey i Nowy Jork.
Posiadacze broni palnej muszą się stosować do przepisów stanu, w którym się aktualnie znajdują, a nie tego, który zamieszkują. Wymienność między stanami istnieje w odniesieniu do niektórych sytuacji, na przykład przenoszenia pozwoleń na broń ukrytą. Stan Idaho uznaje pozwolenia ze stanu Oregon, ale Oregon nie uznaje pozwoleń z Idaho. Są nieliczne stany, które nie zezwalają w ogóle na posiadanie broni.
Podróżować z pistoletem po USA
Podróżując po USA z pistoletem ważne zatem jest, aby znać prawo stanu, w jakim się aktualnie znajdujemy. W wielu przypadkach prawo stanowe jest znacznie mniej restrykcyjne, niż federalne. Nie daje to jednak podstaw do uchylania się od konsekwencji naruszania przepisów federalnych. Jednak stanowe i lokalne odziały policji nie są prawnie zobowiązane do egzekwowania prawa federalnego.
Zagadnienia przepisów stanowych dotyczące posiadania broni w USA
Na co szczególnie zwrócić uwagę, chcąc w Stanach Zjednoczonych posiadać broń?
- Niektóre stany wymagają, aby osoba uzyskała tam licencję lub zezwolenie na zakup lub posiadanie broni palnej.
- W niektórych stanach broń palna, należąca do pewnych typów, musi być zarejestrowana na policji lub w innym organie ścigania.
- Wszystkie stany pozwalają na jakąś formę ukrytego przeniesienia uprawnień i noszenie ukrytej broni palnej w miejscu publicznym.
- Część stanów posiada prawo monopolu na niektóre typy pistoletów, co oznacza, że reguluje rynek w ten sposób.
- Niektóre stany i miejscowości posiadają zwiększone ograniczenia dotyczące wybranych typów półautomatycznej broni palnej czy broni szturmowej.
- Są rodzaje broni, których dostępność i używanie są mocno ograniczone na poziomie federalnym przez ustawy z 1934 oraz 1986 roku. Należą do nich: automatyczna broń palna – karabiny maszynowe, karabiny z krótką lufą, strzelby z krótką lufą.
- Niektóre stany i miejscowości mogą posiadać dodatkowe ograniczenia dotyczące takiej broni.
- Niektóre stany wprowadziły ustawy, które stanowią podstawę prawną dla użycia broni ze skutkiem śmiertelnym przez osoby fizyczne w obronie własnej, w pewnych sytuacjach, bez obowiązku pozwolenia na ucieczkę napastnikowi lub wycofania się, jeśli jest to możliwe.
- Są stany, które dają prawa przejazdu ze swobodnym posiadaniem broni palnej przez podróżnych, którzy są przejazdem i zmierzają docelowo do innego stanu.
- Niektóre stany wymagają sprawdzenia danych kupującego, gdy broń jest sprzedawana przez podmiot prywatny.
- Prawo federalne wymaga kontroli pracowników w zakresie sprzedaży przez licencjonowanych sprzedawców pistoletów.
- Nie mogą sprzedawać broni osoby bez stałego zameldowania w Stanach Zjednoczonych.
Wybrane stany USA - zezwolenia na posiadanie broni palnej
Alabama
Zezwolenie na zakup, rejestracja, licencja – nie.
Broń automatyczna – nie.
Alaska
Pozwolenie na zakup, rejestracja, licencja – nie.
Arizona
Pozwolenie na zakup, rejestracja, licencja, zakaz lub ograniczenia w obronie koniecznej, ograniczenia dla broni automatycznej – nie.
W Arizonie osoba w wieku powyżej 21 lat może legalnie nosić ukrytą broń palną lub bez zezwolenia, z wyjątkiem niektórych niedozwolonych miejsc. Musi zgłosić fakt do funkcjonariuszy organów ścigania.
Arkansas
Pozwolenie na zakup, rejestracja, licencja właściciela – nie. Możliwość przewozu – tak. Pistolet może mieć każdy posiadacz prawa jazdy.
Kalifornia
Pozwolenie na zakup, rejestracja, prawo ataku koniecznego bronią – tak.
Licencja właściciela – nie.
Floryda
Licencja, rejestracja, prawo ataku koniecznego, ograniczenia pojemności magazynka, ograniczenia dla broni automatycznej, obowiązek informowania – nie.
Zezwala się na posiadanie zakrytego pistoletu, broni lub urządzeń elektronicznych, łzowych pistoletów gazowych i noży, ale nie pistoletów długich i karabinów maszynowych.
Hawaje
Pozwolenie na zakup, rejestracja, prawo do użycia koniecznego – tak.
Broń musi być zarejestrowana u szefa policji powiatu w ciągu 5 dni od daty zakupu lub przybycia na Hawaje.
Kansas
Pozwolenie stanowe na zakup, rejestracja, prawo do ataku koniecznego bronią, ograniczenia pojemności magazynka, licencja – nie.
New Jersey
Państwowe pozwolenie na zakup, rejestracja, prawo do ataku koniecznego – tak
Nowy Jork
Stanowe pozwolenie na zakup, rejestracja, licencja, prawo do ataku koniecznego, ograniczenia pojemności magazynka – tak.
Brak pozwoleń i rejestracji dla długiej broni. Pozostałe zezwolenia wydają sędziowie Stanowego Sądu Najwyższego.
Ohio
Stanowe pozwolenie na zakup, rejestracja, prawo do ataku koniecznego – nie.
Tennessee
Pozwolenie na zakup, rejestracja, prawo do ataku koniecznego – nie.
Teksas
Pozwolenie stanowe na zakup, rejestracja, licencja, ograniczenia pojemności magazynka, prawo do ataku koniecznego – nie.
Washington
Stanowe pozwolenie na zakup, rejestracja, licencja – nie.
Konstytucyjne prawo do noszenia broni – tak.
