Pensylwania w USA. Jest to jeden z najstarszych stanów USA. W Pensylwanii znajdziemy wyjątkowe miasta, w których rozwijała się kolebka kulturalna i gospodarcza współczesnej cywilizacji Stanów Zjednoczonych. To także stan, w którym co roku oczy kilku milionów ludzi są skierowane na pewnego… świstaka. Pamiętacie tę genialną komedię z Billem Murrayem? „Dzień Świstaka”?
Co przede wszystkim powinniście wiedzieć o tym północno wschodnim regionie Stanów Zjednoczonych? Koniecznie przeczytajcie!
Stan Pensylwania w USA podstawowe informacje
Pensylwania leży w północno wschodniej części Stanów Zjednoczonych. Od północy graniczy ze stanem Nowy Jork, na wschodzie ze stanem New Jersey, od południa ze stanami Maryland oraz Wirginią Zachodnią, a po jego zachodniej stronie leży stan Ohio oraz jezioro Erie należące do kompleksu pięciu Wielkich Jezior.
Pensylwania jest stosunkowo dużym stanem, jego powierzchnia wynosi 119 283 kilometrów kwadratowych, przy czym szerokość stanu wynosi 255 kilometrów, a jego długość 455 kilometrów. Stan zamieszkuje około 12,2 mln osób, co w zestawieniu z jego powierzchnią daje gęstość zaludnienia wynoszącą 105,8 osób na kilometr kwadratowy.
Nazwa stanu wywodzi się od zlatynizowanego określenia „leśny kraj Penna”. Czasami Pensylwania jest nazywana również Stanem Kluczowym. Pensylwania była drugim z trzynastu stanów założycielskich, które ratyfikowały Konstytucję Unii Stanów Zjednoczonych w 1787 roku.
Hrabstwa i miasta Pensylwanii
Stolicą stanu jest miasto Harrisburg, leżące nad rzeką Susquehanna w hrabstwie Dauphin. Miasto zostało założone w 1719 roku przez osadnika Johna Harrisa. Harrisburg zamieszkuje blisko 50 tysięcy mieszkańców. Co ciekawe miasto zostało stolicą stanu w 1812 roku, ale dopiero w 1860 roku otrzymało prawa miejskie. Natomiast największym miastem Pensylwanii jest słynna Filadelfia – metropolia, którą zamieszkuje 1,5 miliona ludzi. Zobacz także mapę Pensylwanii i jej granicę z Kanadą.
Jest to największe pod względem liczby ludności miasto w Pensylwanii i piąte w całym kraju. Historyczne zawiłości spowodowały, że do dziś Filadelfia jest znaczącym ośrodkiem kulturalnym i gospodarczym. Kiedyś nosiło miano centrum geograficzno – politycznego pierwotnych trzynastu amerykańskich kolonii, jakie znajdowały się pod panowaniem i administracją Brytyjczyków.
Wśród znaczących ośrodków miejskich Pensylwanii należy wymienić czterdzieści miast: Philadelphia, Pittsburgh, Allentown, Erie, Reading, Scranton, Bethlehem, Lancaster, Altoona. Harrisburg, Wilkes-Barre, York, State College, Chester, Bethel Park, Mt. Lebanon. Norristown, Williamsport. Monroeville, Plum, New Castle, Easton, Lebanon, McKeesport, Johnstown, Hazleton. West Mifflin, Pottstown, Baldwin, Wilkinsburg, Murrysville, Carlisle, Chambersburg, West Chester. Sharon, Hermitage, Lansdale, Greensburg, Pottsville oraz Washington.
Stan dzieli się 67 hrabstw: Adams, Allegheny, Armstrong, Beaver, Bedford, Berks, Blair, Bradford, Bucks, Butler, Cambria, Cameron, Carbon, Centre, Chester, Clarion, Clearfield, Clinton, Columbia, Crawford. Cumberland, Dauphin, Delaware, Elk, Erie, Fayette, Forest, Franklin, Fulton, Greene, Huntingdon, Jefferson, Lancaster, Lawrence, Lebanon, Lehigh. Luzerne, Lycoming, Mercer, Mifflin, Montgomery, Northampton. Northumberland, Potter, Somerset, Sullivan, Tioga, Venango, Washington, Westmoreland. Wyoming, York, Indiana, Juniata , Lackawanna, McKean, Monroe, Montour, Perry. Philadelphia, Pike. Schuylkill, Snyder, Susquehanna, Union, Warren, oraz hrabstwo Wayne.
Symbole stanu Pensylwania
Flaga stanowa Pensylwanii jest granatowego koloru. Widzimy na niej amerykańskiego bielika, statek, pług i trzy snopy. Stanowią one odniesienie do ciężkiej pracy, ale także dobrodziejstwa handlu oraz bogactwo rolnictwa. Ktoś mógłby zadać pytanie – „skąd u licha statek na fladze Pensylwanii, skoro stan nie ma dostępu do Oceanu Atlantyckiego?”.
Odpowiedź jest prosta – w przeszłości granica stanu biegła inaczej. Statek wywodzi się z symbolu hrabstwa Sussex z obecnego stanu Delaware. Flaga Pensylwanii został oficjalnie przyjęta 13 czerwca 1907 roku. Na pieczęci stanowej Pensylwanii również widnieje wizerunek bielika statek oraz snopki zboża i pług. Dookoła tych motywów znajduje się wstęga z napisem „Seal of the State of Pennsylvania”.
Geografia i klimat Pensylwanii
Na południowym wschodzie stanu i nad Wielkim Jeziorem Erie dominują niziny. Pozostała cześć stanu jest wyżynna i górzysta. Przez stan przebiega masyw górski Appalachów. W górach Pocono rozpoczął się słynny w USA przemysł kolejowy. Zobacz amerykański Amtrak.
Co ciekawe, dziś tereny te zamieszkują potomkowie pierwszych Polaków, którzy wyjechali „za wielką wodę”. W Pensylwanii panuje klimat umiarkowany ciepły, wilgotny. Występują tam mroźne zimy i wilgotne lata. W stanie tym często występuje niebezpieczne zjawisko, jakim jest tornado.
Jacy są mieszkańcy Pensylwanii
Stan zamieszkuje około 12, 2 miliona osób, co klasyfikuje Pensylwanię na wysokim, szóstym miejscu w zestawieniu najbardziej zaludnionych stanów w USA (pierwszą piątkę tworzą kolejno: Kalifornia, Teksas, Nowy Jork, Floryda i Illinois).
Najczęściej używanymi językami Pensylwanii są: język angielski (około 90%) mieszkańców stanu, język hiszpański (3,5% mieszkańców), a także język niemiecki, hindi, chiński, włoski, francuski a nawet polski.
Połowa mieszkańców stanu to zadeklarowani protestanci (równe 50% zgodnie z ostatnimi danymi zebranymi w 2008 roku). Katolicy stanowią 29% społeczeństwa, bezwyznaniowcy to 13%, judaiści 2%, a wszelkie pozostałe religie wyznaje łącznie 5% mieszkańców Pensylwanii.
Historia założenia stanu Pensylwania
Ziemie Pensylwanii to jeden z pierwszych obszarów Nowego Świata zasiedlonych przez przybyszów z Europy. Początkowo o ziemie te spór toczyli Anglicy i Holendrzy, ostatecznie kontrole nad nimi przejęli w 1664 roku wyspiarze, przez co po dziś dzień najpopularniejszym językiem w Stanach jest język angielski. Region w 1681 roku został nadany na własność Williamowi Pennowi, angielskiemu kwakierowi, który do dzisiaj uznawany jest za twórcę Pensylwanii.
XVIII wiek był czasem gwałtownego rozkwitu Pensylwanii. To właśnie w tym stuleciu w rejonie tym działały tak wybitne jednostki jak Benjamin Franklin czy przybyły tam w trakcie swojej podróży Brytyjczyk Adam Smith. W tym czasie stan przezywał także krwawe wojny z Indianami, którzy zacięcie walczyli o swoje ziemie, coraz bardziej zajmowane przez Europejczyków.
To właśnie na terenie Pensylwanii, w mieście Filadelfii tzw. Ojcowie Założyciele zorganizowali konwent, na który swoich przedstawicieli wysłało dwanaście kolonii. To właśnie wtedy ustalano prawne podwaliny nowego, niezależnego państwa. Miało to miejsce w 1774 roku, a już rok później, w maju 1775 roku odbył się Drugi Kongres Kontynentalny.
Została tam sporządzona, a następnie podpisana deklaracja niepodległości Filadelfii. W tamtych burzliwych czasach, kiedy miasto zostało zdobyte przez Brytyjczyków, Kongres Kontynentalny uciekł na Zachód. W 1777 roku Konstytucja została napisana, a Filadelfia został ponownie wybrany na kolebkę do nowego narodu amerykańskiego. Pensylwania, jako drugi stan, 12 grudnia 1787 roku ratyfikowała Konstytucję Stanów Zjednoczonych.
Pensylwanii nie ominęły działania najtragiczniejszej i jedynej wojny domowej w USA, wojny secesyjnej. Pensylwania jako stan północy, walczyła z Konfederacją o zniesienie niewolnictwa. Szacuje się, że 350 tysięcy mieszkańców stanu służyło w siłach armii Unii w tym aż 8600 afroamerykańskich ochotników wojskowych.
Pensylwania była również domem pierwszego wywierconego odwiertu naftowego. Miało to miejsce w 1859 roku, w pobliżu miejscowości Titusville, a wyczynu tego dokonał Edwin Drake. Doprowadziło to do prawdziwego boomu naftowego w USA.
Co koniecznie powinieneś zobaczyć, będąc w Pensylwanii?
Są takie miejsca, których przy okazji pobytu w tym stanie nie można przeoczyć. Jednym z nich jest miasto Filadelfia, największa metropolia stanu. Jest to jedno z najstarszych miast Stanów Zjednoczonych. Będąc tam koniecznie trzeba zobaczyć Independence Hall, w którym podpisano Konstytucję Stanów Zjednoczonych. Rzesze turystów chętnie kierują się także w stronę historycznego Dzwonu Wolności.
Filadelfia jest także ważnym ośrodkiem kultury, w którym mieszczą się wspaniałe teatry i muzea, wśród których najważniejszym jest Muzeum Rodina. Posiada ono największy zbiór prac Auguste’a Rodina poza granicami Francji. W Filadelfii powinniśmy także zobaczyć Franklin Institute Science Museum poświęcone wybitnemu wynalazcy, filozofowi i politykowi Benjaminowi Franklinowi.
Godnym uwagi jest także miasto Pittsburgh, leżące w hrabstwie Allegheny. Jest to malownicza metropolia, w której poczujemy duch prawdziwego industrializmu, który subtelnie komponuje się z kulturą na wysokim poziomie. W Pittsburghu znajdziemy liczne muzea z najsłynniejszym Carnegie – kompleksie muzeów poświęconych historii, sztuce, Andy’emu Warholowi oraz muzeum naukom ścisłym.
Chwilę czasu warto poświęcić także na zwiedzanie miasta Lancaster, w hrabstwie o tej samej nazwie. Znajdziemy tam liczne miejsca o znaczeniu historycznym, takie jak rynek Central Market, Cork Factory Hotel, operę Fulton, czy fabrykę Hamilton Watch Complex, w której wyprodukowano pierwszy na świecie zegarek zasilany baterią. Niemniej interesujące w Pensylwanii są także takie miasta jak Harrisburg nad rzeką Susquehanna, czy York znane jako Miasto Białej Róży.
Stan Pensylwania graniczy z należącym do kompleksu Wielkich Jezior, jeziorem Erie. Przez jego środek biegnie granica rozdzielająca Stany Zjednoczone od Kanady. Nad wyjątkowo długą linia brzegową jeziora znajdziemy wiele urokliwych miejsc na weekendowe wypady. Są to miejsca, które szczególnie lubią zmęczeni miejskim gwarem mieszkańcy pensylwańskich metropolii.
Świstak Phil, najsłynniejszy świstak w Ameryce
Najsłynniejszy na świcie świstak mieszka właśnie w Pensylwanii. To właśnie w mieście Punxsutawney w hrabstwie Jefferson co roku 2 lutego odbywają się obchody Dnia Świstaka (Groundhog Day). Przybywają na nie tysiące Amerykanów, po to by obserwować zachowanie słynnego Phila. Cała zabawa polega na obserwowaniu, czy świstak zobaczy swój cień podczas wywabiania zwierzątka z jego norki.
Co roku świąteczny rytuał wygląda tak samo. Phil jest grzecznie wypędzany ze swej nowoczesnej, elektrycznie ogrzewanej norki umieszczonej w pniu drzewa na wzgórzu Gobbler’s Knob, następnie zwierzątko rozgląda się za swym cieniem, po czym szepcze prognozę do ucha przedstawicielowi Klubu Świstaka. Przedstawiciel ten tradycyjne ubrany tego dnia w elegancki, czarny płaszcz przekłada to na angielski i przekazuje opinii publicznej sekret wyjawiony mu przez świstaka Phila.
Popularność Phila obeszła cały świat i eksplodowała po tym, jak zwierzątko wystąpiło w filmie „Dzień świstaka” z 1993 roku u boku takich gwiazd kina jak z Bill Murray i Andie MacDowell. Do dziś to jedna z najlepszych komedii świata, według wielu krytyków i pasjonatów kinematografii amerykańskiej i międzynarodowej.
Ciekawostki o Pensylwanii
Spośród pierwotnych Trzynastu Kolonii, Pensylwania jest jedynym stanem, który nie graniczy z Oceanem Atlantyckim. Miłośnicy kolejek górskich i atrakcji nierozerwalnie związanych z wesołym miasteczkiem koniecznie powinni udać się do parku Hersheypark, mieszczącym się ok. 150 kilometrów na zachód od Filadelfii. Początki tego centrum rozrywki sięgają 1907 roku, kiedy w miejscu tym pojawiły się dwie karuzele, mające umilać wolny czas pracownikom pobliskiej fabryki czekolady.
I w tym miejscu przechodzimy do kolejnej ciekawostki – wspomniana fabryka to Hershey Chocolate Company, jeden z najpopularniejszych producentów kakaowych słodkości. A wracając do samego wesołego miasteczka Hersheypark należy nadmienić, że obecnie znajdziemy tam trzynaście wypasionych roller coasterów dla ludzi o naprawdę mocnych nerwach. Naprawdę warto odwiedzić to miejsce w Pensylwanii.
