Turystyczny i praktyczny przewodnik po stanie Vermont w USA. Vermont jest wyjątkowym stanem, w którym działają najsilniejsze ruchy separatystyczne, zmierzające do oddzielenia się od federacji zespalającej całe Stany Zjednoczone. Stan warty jest naszej uwagi również ze względu na inne czynniki, choćby wyjątkową przyrodę bogatą w zielone krajobrazy.
Jego stolica, miasto Montpelier jest najmniejszą stolicą wśród innych stolic stanów USA. Co jeszcze warto wiedzieć o tym graniczącym z Kanada stanie? Koniecznie przeczytajcie!
Podstawowe informacje o Vermont
Stan mieści się w północno wschodniej części Stanów Zjednoczonych Ameryki. Jego nazwa pochodzi od francuskiego zwrotu „ver mont”, co oznacza Zieloną Górę. Dlatego na stan Vermont mówi się także „Stan Zielonej Góry”. Vermont zajmuje powierzchnię 25 tysięcy kilometrów kwadratowych, którą zamieszkuje jedynie 580 tysięcy ludzi. Daje to gęstość zaludnienia wynoszącą jedynie 25,41 osób na kilometr kwadratowy.
Stan od północy graniczy z Kanadą, na południu ze stanem Massachusetts, na wschodzie ze stanem New Hampshire, a na zachodzie ze stanem Nowy Jork. Dewiza stanu Vermont brzmi „Wolność i jedność” (w oryginale: Freedom and Unity). De iure brak tam ściśle określonego języka urzędowego, ale że jest to stan w Ameryce Północnej wiemy, że jest to język angielski. Zgodnie z danymi statystycznymi posługuje się nim 95% jego mieszkańców. Natomiast językiem francuskim posługuje się niespełna 2%, a językiem hiszpańskim zaledwie 0,7 % mieszkańców stanu.
Symbole stanu Vermont
Flaga stanowa Vermontu to niebieskie tło, na którym znajduje się dużych rozmiarów, zielona sosna. Warto w tym miejscu nadmienić, że sosna jest tradycyjnym symbolem Nowej Anglii – jak nazywany jest region, w skład którego wchodzi m.in. Vermont.
Słowem dygresji można dodać, że Nową Anglią nazywany jest rejom Stanów Zjednoczonych, ulokowany na północnym wschodzie kraju, który uznawany jest za kolebkę nowożytnej kultury USA. Składa się z sześciu stanów: Maine, New Hampshire, Vermont, Massachusetts, Rhode Island i Connecticut. Powracając do tematu flagi stanu Vermont – sosnę okalają snopy zboża i krowa odnosząca się do rolniczego charakteru stanu. Całość otaczają gałązki iglastej sosny, które mają przypominać kamuflaż użyty przez żołnierzy walczących w bitwie pod Plattsburghiem.
Sosnę, snopki zboża oraz krowę zobaczymy także na pieczęci stanowej Vermontu. Pieczęć zaprojektował jeden z najwybitniejszych mieszkańców stanu – Ira Allen, który był jednym z przywódców Green Mountain Boys, zasłynął on także jako fundator Uniwersytetu Vermontu. Podaje się, że symbole znajdujące się zarówno na fladze jak i pieczęci Vermontu to to krajobraz, jaki rozciągał się z okna Thomasa Chittendena, pierwszego gubernatora tego stanu.
Miasta i podział administracyjny Vermontu
Stolica stanu, miasteczko Montpelier liczy niespełna osiem tysięcy mieszkańców. Natomiast największym miastem Vermontu jest Burlington, które zamieszkuje 42 tysiące osób. Burlington mieści się w hrabstwie Chittenden, na wschodnim brzegu Jeziora Champlain.
Do ważniejszych ośrodków miejskich należy zaliczyć: Burlington, South Burlington, Rutland, Barre, Montpelier, Winooski, St. Albans, Newport oraz Vergennes. Cały stan, choć nieduży w porównaniu np. ze stanami leżącymi w centralnej części Stanów Zjednoczonych, sam dzieli się na czternaście hrabstw; 1. Hrabstwo Addison z siedzibą władz w Middlebury; 2. Hrabstwo Bennington z siedzibą władz w Bennington; 3. Hrabstwo Caledonia z siedzibą władz w St. Johnsbury; 4. Hrabstwo Chittenden z siedzibą władz w Burlington;
5. Hrabstwo Essex z siedzibą władz w Guildhall; 6. Hrabstwo Franklin z siedzibą władz w St. Albans; 7. Hrabstwo Grand Isle z siedzibą władz w North Hero; 8. Hrabstwo Lamoille z siedzibą władz w Hyde Park; 9. Hrabstwo Orange z siedzibą władz w Chelsea; 10. Hrabstwo Orleans z siedzibą władz w Newport; 11. Hrabstwo Rutland z siedzibą władz w Rutland; 12. Hrabstwo Washington z siedzibą władz w Montpelier; 13. Hrabstwo Windham z siedzibą władz w Newfane oraz 14. Hrabstwo Windsor z siedzibą władz w Woodstocku.
Mieszkańcy Vermontu
Znaczna większość mieszkańców stanu posługuje się językiem angielskim, ale spotkamy tam także imigrantów, a nawet ich potomków którzy nadal posługują się np. językiem hiszpańskim. Jeśli interesuje nas religia, to spotkamy tam duże rozbicie poszczególnych wyznań; w Vermont nie ma religii, która by wyraźnie dominowała. Za protestantów uznaje się 34% mieszkańców, za katolików 29%, bezwyznaniowy to 26% mieszkańców, a do pozostałych 11% kwalifikuje się Judaistów, Buddystów i Mormonów.
Geografia Vermont
Stan Vermont charakteryzuje się górzystą powierzchnią. Rozciągają się tam pasma Appalachów. We wschodniej stronie stanu znajduje się dolina, przez którą płynie rzeka Connecticut. Natomiast na północnym zachodzie rozciąga się nizina nad jeziorem Champlain. Istnieje pięć różnych tzw. regionów fizjograficznych stanu Vermont. Kategorie zostały ustalone ze względu na cechy geograficzne i fizyczne, a są to: północno wschodnia Highlands, Zielonej Góry, Góry Taconic, Champlain Lowlands i Vermont Piemont.
Fauna i flora
Jak to ujęli w liczbach naukowcy, na terenie stanu występuje 41 gatunków gadów i płazów, 89 gatunków ryb, 193 gatunki ptaków lęgowych, 58 gatunków ssaków, ponad 15 000 gatunków owadów i 2 000 gatunków roślin wyższych. Występują tam także różnorodne grzyby i glony.
Wybierając się na leśne wędrówki w okolicach zachodniej Rutland County, lepiej założyć solidne, wysokie buty. Na terenie stanu pospolicie występuje bowiem gatunek jadowitego węża –grzechotnik. W Vermont przeważają lasy liściaste, ale iglastych także nie brakuje. Do najważniejszych drzew zaliczane są klony, z których wyrabiany jest popularny w całych Stanach Zjednoczonych przysmak – syrop klonowy.
Klimat Vermont
Klimat jest tam umiarkowany, ciepły i morski. Roczna średnia temperatura wynosi 43 °C. Szczególnie pięknie jest tam jesienią, kiedy lasy porastające wzniesienia i góry pokrywają w większości czerwone, pomarańczowe i żółte liście (rosną tam klony cukrowe, których jesienią liście przybierają takie właśnie kolory). Zimy są tam znacznie zimniejsze na większych wysokościach, a w górskich rejonach padają znaczne ilości śniegu. Z powodu dużych opadów białego puchu zimą odradza się górskie wędrówki.
Prawo i rząd Vermont
Vermont jest reprezentowany w Kongresie Stanów Zjednoczonych przez dwóch senatorów oraz jednego przedstawiciela. Władzą ustawodawczą stanu jest Zgromadzenie Ogólne Vermont, władza wykonawcza jest powierzona gubernatorowi, a trzeci filar władzy demokratycznego państwa – sądownictwo, leży w rękach Sądu Najwyższego Vermont. Jednostki samorządu terytorialnego dzielą się w Vermont na miasta, miasteczka oraz wsie.
Ośrodki akademickie Vermont
Jako że Vermont zaliczany jest do Nowej Anglii, a ta uznawana jest za cywilizacyjną i kulturalna kolebkę całych Stanów Zjednoczonych, znajdziemy tam liczne ośrodki akademickie.
Wśród bardziej znaczących należy wymienić: Bennington College, Burlington College, Castleton State College, Champlain College, College of St. Joseph, Goddard College, Green Mountain College, Johnson State College, Landmark College, Lyndon State College, Marlboro College, Middlebury College, Norwich University, Saint Michael’s College, School for International Training, University of Vermont, Vermont Law School oraz Woodbury College.
Na ich tle wybija się University of Vermont (pełna nazwa brzmi: The University of Vermont and State Agricultural College). Uczelnia ta uznawana jest za szóstą pod względem starszeństwa w Nowej Anglii.
Gospodarka Vermont
W Vermont dominuje hodowla bydła, jednak nie jest to hodowla nastawiona na mięso, a na mleko. Żyzne ziemie Vermont to fantastyczne pastwiska dla mlecznych krów. Uprawia się tam także warzywa, duże znaczenie dla gospodarki ma także sadownictwo jabłek. Eksploatuje się tam również lasy, a wydobywa granity, marmury, talk.
Granit wydobywany w Vermont jest prawdziwym skarbem. Jest to surowiec tak dobry, że do budowy ekskluzywnych budynków sprowadzili go Niemcy, mieszkańcy Hong Kongu oraz Abu Dhabi. Duże znaczenie ma tam także turystyka. Rejony Vermont uznawane są za miejsce, gdzie można zaznać spokoju i odpocząć od zgiełku metropolii wschodniego wybrzeża Stanów Zjednoczonych.
Turystyka ma tam coraz większe znaczenie. Niektóre z największych i najbardziej cenionych terenów narciarskich w Nowej Anglii znajdują się właśnie w stanie Vermont.
Narciarze i snowboardziści lubią odwiedzić takie ośrodki jak: Burke Mountain Ski Area, Bolton Valley, Smugglers Notch , ośrodek narciarski Killington, Mad River Glen, Stowe Mountain Resort, Sugarbush, Stratton, Jay Peak, Okemo, Suicide Six, Mount Snow, Bromley oraz Magic Mountain Ski Area.
Latem największą popularnością cieszą się miasta: Stowe, Manchester, Quechee , Wilmington i Woodstock, w których na turystów czeka dobrze przygotowana infrastruktura, sieć hoteli i pensjonatów oraz oczywiście atrakcji dla dzieci i dorosłych.
O sile statystyki świadczą dane z Narodowego Spisu Powszechnego z 2000 roku, według których prawie 15 procent wszystkich mieszkań w Vermont, to lokale wolne i klasyfikowane jako „lokale do użytku sezonowego, rekreacyjnego lub użytku okazjonalnego”.
Transport w Vermont
Jak w całych Stanach Zjednoczonych poszczególne stany, tak samo Vermont jest świetnie skomunikowany. Znajduje się tam sieć autostrad i dróg szybkiego ruchu, łączących poszczególne rejony stanu. Miłośnicy latania dotrą tam także samolotem.
Główną trasa jest autostrada stanowa, licząca 4,575 kilometrów (2, 843 mil – należy pamiętać, że w USA długości podawane są w milach).
Wśród ważniejszych tras północ – południe należy wymienić drogi: Interstate 89 (z White River Junction do granicy z Kanadą), Interstate 91 (od granicy z Massachusetts do granicy kanadyjskiej, łączący Brattleboro, White River Junction, St. Johnsbury i Newport) oraz Interstate 93 (łączącą północną część stanu z New Hampshire).
Istotniejsze trasy wschód – zachód to: U.S. Route 2 (łączy miasta Burlington, Montpelier i St. Johnsbury), U.S. Route 4 (od granicy Nowego Jorku, przez miasto Fair Haven, miasto Rutland i kontynuuje bieg przez Killington i White River Junction). Należy tu także wymienić takie trasy jak: U.S. Route 302, Vermont Route 9 i Vermont Route 105.
Stan zaopatrzony jest w dwa lotniska: większe, międzynarodowe lotnisko w mieście Burlington. Kursują tam regularne loty do Chicago, Cleveland, Detroit, Newark, Nowego Jorku, Orlando, kanadyjskiego Toronto, Filadelfii i Waszyngtonu. Drugim, mniejszym lotniskiem jest Rutland Southern Vermont Regional Airport.
Ciekawostki o Vermont
Zanim stan Vermont stał się częścią Stanów Zjednoczonych, jego tereny pierwotnie zamieszkiwali Indianie z plemion Irokezów, Algonkinów i Abenaków.
Stolica stanu, miasto Montpelier (małe ale jakże znaczące!) jest największym producentem syropu klonowego w całych Stanach Zjednoczonych.
Vermont jako trzeci stan w USA (tuż za Waszyngtonem i Oregonem) zezwolił na medyczne wspomaganie eutanazji. Ustawę w tej sprawie podpisał gubernator Peter Shumlin.
Zgodnie z jej literą prawa, prawem cierpiących na nieuleczalne choroby mieszkańcy stanu, których dalszą długość życia lekarze szacują na mniej niż sześć miesięcy, mogą poprosić o medyczną pomoc w spokojnym i bezbolesnym zakończeniu życia.
