Floryda, marzenie wielu osób. Słońce, plaże, idealny klimat do uprawiania sportów wodnych, przepiękna fauna i flora wielu skłaniają do przeprowadzki na stałe lub dłuższych pobytów w tym regionie. Floryda zdecydowanie kojarzy się z pięknymi plażami, parkami narodowymi, lasami namorzynowymi, czy dziesiątkami gatunków zwierząt, których nie spotykamy w Europie. Warto jednak wspomnieć, że Floryda ma również długoletnią historię i zasłużonych ludzi, którzy ją tworzyli.
Kto to był Henry Flagler
Jedną z takich osób jest Henry Morrison Flagler, amerykański przemysłowiec i kupiec. Był on synem prezbiteriańskiego pastora Izaaka Flaglera i Elizabeth Caldweel Harkness. Urodził się w 1930 roku, w stanie Nowy Jork. Pradziadek pastora – Zacharra Flegler – pochodził z Holandii, skąd emigrował do Anglii, a następnie w 1710 roku do Ameryki. Pisownię nazwiska zmienił dziadek Henryego, przekazując je swoim jedenastu dzieciom. Matka Flaglera była wdową z synami Stephenem i Danielem Harknesami.
Henry w wieku 14 lat, po ukończeniu szkoły podstawowej wyprowadził się do stanu Ohio, gdzie ściągnął go przyrodni brat Daniel, który już wcześniej mieszkał tu i pracował ze swoim wujkiem Lamonem G. Harknessem. Henry pracował w magazynie zbożowym za symboliczne 5 dolarów miesięcznie, z zapewnionym wiktem i zakwaterowaniem. W ciągu najbliższych pięciu lat jego sytuacja zawodowa zmieniła się, pracował wówczas jako sprzedawca, zarabiając już 40 dolarów.
Trzy lata później, w wieku 22 lat Henry Flagler został partnerem Daniela Harknessa, swojego przyrodniego brata, w firmie zbożowej. W 1862 roku wraz ze swoim szwagrem Barneyem Hamlinem Yorkiem zainwestował w firmę warzelniczą – Flagler and York Salt Company, jednak szybko przekonał się, że nie warto inwestować w biznesy, których się wcześniej nie zbada, firma upadła między innymi ze względu na zmniejszony popyt na sól podczas wojny secesyjnej.
Flagler`owi pozostały długi do spłacenia po nieudanym biznesie, stracił nie tylko swoje zainwestowane 50 tysięcy dolarów oszczędności, ale również pożyczone od teścia i Daniela Harknessa drugie 50 tysięcy dolarów, co na tamte czasy wydawało się być ogromną ilością pieniędzy, dziś łączną kwotę tego zadłużenia można porównać z równowartością 2 milionów dolarów. Wrócił więc do branży zbożowej, aby spłacić wierzycieli, co mu się udało, choć wydawało się wręcz niemożliwe do dokonania.
Spółka z Rockeffelerem
Wtedy poznał Johna Rockefellera, który pracował jako przedstawiciel handlowy firmy Hewitt & Tuttle i współpracował z firmą Flaglera i Harknessa. Z biegiem czasu, w połowie lat 60 XIX wieku, Cleveland zaczęło przeradzać się w ośrodek przemysłu naftowego, Rockefeller porzucił handel zbożem i założył własną rafinerię, w której pokładał biznesowe nadzieje.
Na jej rozwój potrzebował pieniędzy, po które zwrócił się do Flaglera, z którym robił interesy od wielu lat i wiedział, że może się do niego z powyższą prośbą zgłosić. W ten sposób Henry Flagler postanowił zaryzykować po raz drugi i pożyczył 100 tysięcy dolarów od krewnych, aby wejść w spółkę z Johnem Rockefellerem oraz chemikiem i wynalazcą Samuelem Andrewsem, pochodzącym z Anglii.
Skąd się wziął Standart Oil
W ten sposób trzej inwestorzy w 1868 roku założyli spółkę Standard Oil, która wkrótce stanęła na czele firm przemysłu naftowego w Stanach Zjednoczonych, produkując ponad 10 tysięcy baryłek ropy dziennie. Pięć lat później firma przeniosła swoją siedzibę do Nowego Jorku, który stał się centrum handlu w USA. Firma mieściła się w kultowej lokalizacji 26 Broadway, a Flaglerowie zamieszkali na równie dobrze znanej Piątej Alei na Manhattanie.
Pod koniec wojny secesyjnej Cleveland było jednym z pięciu ośrodków wydobycia ropy w Stanach Zjednoczonych. Możliwości rafinacji nafty były znacznie większe niż zapotrzebowanie i pozostały przez wiele lat na bardzo wysokim poziomie. Rozwijając swoją firmę o Ohio w 1870 roku, Standard Oil stał się jednym z największych dostawców ropy i nafty w całym kraju.
Samuel Andrews w 1874 roku sprzedał swoje udziały w firmie, a Rockefeller i Flagler kontynuowali rozwój Standard Oil mimo coraz częściej pojawiających się kłopotów związanych z opłatami frachtowymi, bojkotem, protestami czy wandalizmem skierowanym w kierunku Standard Oil. Rozwijali system przesyłu ropy, wykupywali kolejne, mniejsze lub większe lokalne rafinerie, aby pond koniec lat 70 XIX wieku stać się prawdziwym potentatem na rynku. To wtedy Standard Oil rafinował ponad 90% ropy w Stanach Zjednoczonych.
Dlaczego pojechał z żoną na Florydę
W ciągu kilku lat, żona Flaglera, Marry, która od wielu lat miała poważne problemy zdrowotne, pochorowała się jeszcze bardziej. Lekarz zalecił zmianę środowiska i zimą wyjechali na Florydę, do Jacksonville. W 1881 roku, w wieku 47 lat niestety zmarła, zostawiając Henry`emu małego syna, którego musiał od tej pory wychowywać sam. W ciągu dwóch lat wdowiec poznał Idę Alice Shourds, którą poślubił. Pozostali oni na Florydzie, udając się na miesiąc miodowy do St. Augustine, które ich bardzo oczarowało. Henry Flagler widział, że jest to wspaniałe miejsce, z ogromnym potencjałem, które może przyciągnąć wielu turystów, jednak zarówno baza hotelowa, jak i dojazd z północnych stanów pozostawał wiele do życzenia.
Hotel i pierwsza linia kolejowa na Florydzie
Jak przystało na prawdziwego biznesmena, upatrywał w tym idealny pomysł na biznes. Zasiadając nadal w radzie nadzorczej Standard Oil, postanowił pozostawić monotonną pracę za biurkiem i zająć się rozwojem swoich interesów na Florydzie, jednocześnie rozwijając ten pełen potencjału stan. W 1885 roku rozpoczął budowę ogromnego, 540-pokojowego Hotelu Ponce de Leon, miał on jednak świadomość, że sama jego budowa może nie przynieść oczekiwanego sukcesu, bez zapewnienia lepszego transportu – Flagler zainwestował wtedy i kupił lokalną linię kolejową Jacksonville, St. Augustine and Halifax Railroad, którą rozwinął, rozpoczynając tym samym rozwój systemu Florida East Coast Railway.
Hotel otworzono w styczniu 1888 roku i od razu odnotowano jego ogromny sukces. Zachęcony tym faktem inwestor rozpoczął budowę sieci hotelów na Florydzie i dalej inwestował w kolejne fragmenty sieci transportu, budując między innymi most na rzece St. Johns, aby uzyskać dostęp do południowej części Florydy. Flagler kupił hotel Ormond w okolicy Daytony, zbudował Hotel Royal Poinciana nad brzegiem jeziora Worth w Palm Beach, który stał się szybko dużym kurortem, jednym największych na świecie, w 1896 roku wybudował Palm Beach Inn, z widokiem na Ocean Atlantycki. Wraz z rozwojem swojej sieci hoteli, rozwijał linie kolejowe na Florydzie, przedłużając je dalej na południe, do West Palm Beach. Henry Flagler rozwijał swoją sieć kolejową i hotelową decydując się pociągnąć je aż do Key West.
Matka Miami ...
Realizacja jego planów mogła dojść do skutku dzięki możliwości zakupu ziemi od Julii Tuttle, kobiety, która przekonała Flaglera do przedłużenia sieci kolejowej na południe, oraz firm Boston and Florida Atlantic Coast Land Company i Florida East Coast Canal and Transportation Company. Linia kolejowa od tej pory przemianowana na Florida East Coast Railway dotarła do Biscayne Bay w Miami w 1896 roku. Inwestor pogłębił kanał, wybudował ulice, sieć energetyczną, systemy wodociągowe i zainwestował w pierwszą w mieście gazetę.
Mieszkańcy chcieli uhonorować Flaglera, proponując nadanie nazwy miastu od nazwiska inwestora, ten jednak odmówił i zaproponował, aby wykorzystano starą indiańską nazwę rzeki, przy której wybudowano miasto – Miama lub Miami. Rok później miasto Miami doczekało się ekskluzywnego hotelu Royal Palm, a Julia Tuttle do dziś jest nazywana „matką Miami”, tą która przekonała Flaglera do poszerzenia Florida East Coast Railway o Miami.
Henry Flagler stracił swoją drugą żonę i w sierpniu 1901 roku wziął ślub po raz trzeci, z Mary Lily Kenan. W 1902 wybudował jako prezent ślubny, zaprojektowany przez architektów Johna Carrerea i Thomasa Hastingsa tak zwany zimowy dom Flaglera – Whitehall. Rezydencja miała 100 tysięcy stóp kwadratowych i ponad 75 pokoi.
Kanał Panamski i kolej na Key West
Kolejnym krokiem milowym w rozwoju Florydy i przedsięwzięć Flaglera była decyzja Stanów Zjednoczonych o realizacji Projektu Kanału Panamskiego, inwestor zdecydował wtedy na ostateczne rozwinięcie linii kolejowej do Key West, przedłużając ją o 156 mil. Key West był wówczas jednym z najbardziej zaludnionych miast Florydy i było najbliższym portem głębokowodnym Stanów Zjednoczonych do Kanału Panamskiego. Liczono na to, że nastąpi rozwój handlu z Kubą i Ameryką Łacińską. Budowę linii kolejowej do Key West zakończono w 1912 roku, był to fakt uznany za najbardziej ambitne przedsięwzięcie prywatnej osoby i osiągnięcie inżynieryjne, jakiego można było wówczas dokonać.
Około roku później, Henry Flagler spadł ze schodów w rezydencji zimowej Whitehall i nie doszedł już do siebie, zmarł w wyniku odniesionych obrażeń w maju 1913 roku w wieku 83 lat. Oprócz założenia i rozwoju największej w tamtych czasach firmy z przemysłu naftowego – Standard Oil, do jego niezliczonych sukcesów zalicza się ogromny rozwój stanu Floryda, w którym od początku widział potencjał i z jednego z biedniejszych stanów USA, dziś jest stanem z siłą ekonomiczną nieporównywalną nawet do wielu krajów na świecie.
Najbardziej zasłużony dla Florydy
Dziś Hotel Ponce de Leon, od którego zaczęła się hotelarska przygoda Flaglera, mieści częściowo Flagler College, Kolegium Sztuk Wyzwolonych w St. Augustine, założony w 1968 roku. W szkole około 2500 studentów uczy się na kilku wydziałach i kilkudziesięciu kierunkach, między innymi Ekonomii, Finansów, Marketingu, ale również Historii Sztuki, Psychologii, Socjologii i wielu innych.
Muzeum Flaglera w Palm Beach
Henry Flagler doczekał się nawet swojego muzeum na Florydzie, można je odwiedzić w Palm Beach, z którym bezwątpienia był związany. Wspomniany wcześniej Whitehall, zimowy dom Flaglera, został uznany przez New York Herald w 1902 roku za najwspanialszą rezydencję, porównywalną do pałaców z Europy i najlepszą ze wszystkich prywatnych rezydencji na świecie – dziś uważane za jeden z ważniejszych zabytków historycznych Stanów Zjednoczonych – to miejsce, w którym dziś mieści się Muzeum Flaglera.
Bilety dla dorosłych aktualnie kosztują 26 dolarów, ulgowe połowę tej ceny, dzieci poniżej piątego roku zwiedzają muzeum za darmo. Bilety można kupić osobiście lub online. Warto zanotować, że muzeum jest dostosowane dla osób niepełnosprawnych, a z ułatwień warto wymienić audio przewodniki oraz broszury informacyjne w wielu językach. Zmotoryzowani odwiedzający mogą skorzystać z darmowego parkingu.
