Koleje Amtrak w USA – marzenie o renesansie na torach. 20 tysięcy pracowników, 300 składów, 500 stacji kolejowych rozciągniętych na 34 tysiącach kilometrów torów. W maju 1971 roku pociągi w Stanach Zjednoczonych po raz pierwszy wyjechały w trasę pod nazwą Amtrak. Powstał wtedy państwowy operator pociągów pasażerskich z siedzibą na Union Station w Waszyngtonie.
Przez wszystkie lata funkcjonowania, nawet w rekordowych latach, gdy przewiózł ponad 30 milionów pasażerów rocznie, Amtrak ani razu nie odnotował zysku przy przychodach sięgających nawet 2 miliardów dolarów. Jego funkcjonowanie jest możliwe dzięki dotacjom rządu federalnego.
Amtrak jest w Stanach Zjednoczonych państwowym operatorem. Prowadzącym ogólnoamerykańską sieć kolejową w USA.
Obsługuje ponad 500 miejsc w 46 stanach, Dystrykt Kolumbii i trzy kanadyjskie prowincje na więcej niż 21,300 mil tras. Ponad połowa pociągów Amtrak może kursować na dużych prędkościach. Misja Amtrak, jaką się szczyci od początku istnienia, jest dostarczanie usługi komunikacji międzymiastowej o najwyższym standardzie bezpieczeństwa, oraz wysokiej klasie i jakości obsługi klienta.
Aby wykonać to zadanie, Amtrak zidentyfikowała trzy główne tematy strategiczne: bezpieczeństwo i ochrona, orientacja na klienta i finansowa doskonałość. W trakcie roku obrotowego 2015, mierzonego metodą październik 2014 r. – wrzesień 2015 r., Amtrak powitał na pokładzie ponad 30,8 mln pasażerów. Był to piąty rok z rzędu, w którym liczba pasażerów przekroczyła 30 milionów. Średnio dziennie 300 pociągami Amtrak podróżuje ponad 84,600 pasażerów.
Metropolie do których dojeżdża AMTRAK
Prawie dwie trzecie pasażerów amerykańskiej kolei Amtrak pochodzi z 10 największych obszarów metropolitalnych Stanów Zjednoczonych. Z kolei zdecydowana większość pasażerów podróżuje na trasach krótszych, niż 650 km. Nie wszystkie też połączenia kolejowe w Stanach Zjednoczonych obsługuje Amtrak. W dużych miastach i regionach o wysokiej gęstości zaludnienia, a co za tym idzie w bardziej „opłacalnych” okolicach, kursy kolejowe obsługiwane są przez prywatnych przewoźników.
Przedsiębiorstwo o oficjalnej nazwie National Railroad Passenger Corporation z pociągami Amtrak w zdecydowanej części należy do rządu federalnego – to on właśnie ma pakiet kontrolny akcji. Pozostałą część udziałów posiadają linie kolejowe o zasięgu regionalnym, które z chwilą powstania Amtraka przekazały mu swoje serwisy pasażerskie. Nazwa Amtrak powstała ze skrótu i połączenia słów American, oraz track (czyli tor).
Ratunek dla amerykańskich kolei
Powstanie Amtraka uratowało amerykański system kolei przed całkowitą likwidacją. W czasie poprzedzającym lata 70-te rozwój pasażerskiej komunikacji kolejowej w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej zaczął wyhamowywać, gdyż spadała jego dochodowość w porównaniu do transportu lotniczego czy drogowego. Samochód do dzisiaj to najpopularniejszy środek komunikacji. Przedsiębiorstwa zajmujące się koleją zmieniały profil działalności lub przerzucały się z przewozów pasażerskich na towarowe.
Powiązany temat: TRI RAIL Florida lokalne pociągi z Miami do West Palm Beach na Florydzie
Istniało ryzyko, że malejący rynek usług przewozowych w kolejnictwie zniknie całkowicie, stąd decyzja o wytworzeniu Amtraka. Obecnie służy on około 500 miejscowościom w 46 stanach, jak również pewnej liczbie miast w Kanadzie, ale ocenia się, że funkcjonujący system połączeń jest o wiele mniej rozwinięty, niż np. w krajach europejskich, brakuje też nowych inwestycji. Rozwinięta sieć drogowa i autostradowa w Stanach Zjednoczonych oraz stosunkowo niskie ceny paliwa mają na to spory wpływ.
Na najbardziej oblegane trasy kolejowe podstawiane są najnowocześniejsze pociągi. Tak jest w przypadku linii Waszyngton – Nowy Jork – Boston, gdzie kursują wysokoprędkościowe składy Acela Express. Mogą rozwinąć prędkość do 240 km/h ale tylko w tych miejscach, gdzie pozwala na to stan torowisk. Amtrak obsługuje również sporą część tras podmiejskich, co daje mu rocznie ok. 6,1 mln pasażerów. Posiada też obecnie 15 pociągów dalekobieżnych na krajowej sieci torowisk o długości od 764 do 2438 mil. W roku 2015 na tych trasach podróżowało wraz z Amtrakiem 4,5 miliona pasażerów.
Rząd dotuje koleje w USA
Pomoc rządu dla Amtrak od samego początku wywoływała kontrowersje. Samo powstanie przedsiębiorstwa uznawano za próbę ratowania związków zawodowych, służących kolejarzom i firmom kolejowym. Wielu uważało, że to finansowanie nostalgii po niepopularnej już kolei, a to nie leży w interesie publicznym. Z kolei zwolennicy utrzymania kolejowych przewozów pasażerskich w tej formie wskazywali na to, że to również pomoc rządu dla lotnictwa i rozbudowy dróg wywołała recesję w transporcie kolejowym.
Kolej Amtrak z chwilą powstania nie otrzymała żadnych torów kolejowych. Wszystkie trasy Amtraka były kontynuacją wcześniejszej pracy kolei regionalnych, jednak nowy podmiot znacznie ograniczył ich liczbę. Spośród 364 pociągów eksploatowanych wcześniej, Amtrak kontynuował przewozy tylko na bazie 182 składów. Nowe przedsiębiorstwo odziedziczyło również problemy z dworcami kolejowymi oraz nadchodzące okresy ich remontów i konserwacji. W kilka lat później Amtrak zrezygnował z zatrzymywania się lub docierania do kilku dużych stacji, których utrzymanie było najbardziej ekonomicznie nieuzasadnione.
Koleje AMTRAK na mapie. Podróż przez wszystkie strefy czasowe w USA
Wczesne lata działalności przedsiębiorstwa często nazywane są Erą Tęczy (Rainbow Era), gdyż przejęte od poprzednich właścicieli składy miały różne kolory. W kilka lat jednak uzupełniony o używane i nowe urządzenia oraz wagony tabor, zyskał jednolite dla firmy barwy. Kolej odzyskiwała swoją dawną popularność. Liczba 16,6 mln pasażerów w 1972 roku w pięć lat wzrosła do 21 milionów.
Coraz lepiej
W pierwszej dekadzie XXI wieku, po wprowadzeniu lepszych rozwiązań kapitałowych liczba obsługiwanych przejazdów Amtraka nieco wzrosła. W 2000 roku zainaugurowane zostały również z wielką pompą kursy szybkobieżnych składów Acela Express. Przyniosło to Amtrakowi rozgłos, a co za tym idzie większą popularność wśród pasażerów. Acela Express to najszybszy pociąg na półkuli zachodniej, z prędkością maksymalną do 241 km/h.
Jego prędkość maksymalna osiągana na trasie to w217 km/h – z taką odcinkowo podróżuje się z Amtrakiem pomiędzy New York i Waszyngtonem. Pociągi Acela przewiozły w 2016 roku ponad 3,4 miliona pasażerów, a wysokość przychodów ze sprzedaży biletów w roku 2015 wyniosła prawie 585 milionów dolarów. Acela Express jest usługą typu Premium firmy Amtrak. Nazwa Acela pochodzi z połączenia słów „przyspieszenie” i „doskonałość”. Flotą Acela, czyli 20 szybkimi pociągami Amtraka, od 2000 roku przejechało się ponad 38,7 mln pasażerów.
Świętowanie przez rok
Od maja 2011 do maja 2012 roku Amtrak świętował jubileusz 40-lecia istnienia. Rozpoczęły go obchody Narodowego Dnia Dworca, a po kraju podróżowały przez 12 miesięcy jubileuszowe lokomotywy – GE Genesis. Wystawę stworzoną z okazji jubileuszu zwiedziło ponad 85 tysięcy gości, a w trakcie całego jubileuszowego roku firma organizowała przeróżne akcje promocyjne, by przekonać do siebie pasażerów, korzystających na co dzień z innych środków transportu.
Korytarz NEC
Kolejowy Korytarz Northeast Amtrak jest najbardziej obleganym spośród kolejowych dróg transportowych w Ameryce Północnej. Właścicielem tej kolejowej trasy w większej jej części jest właśnie Amtrak. Pociągi regularnie osiągają na niej prędkość ponad 200 km/h. Dwa niezbyt długie odcinki NEC są własnością innych podmiotów: władz odpowiedzialnych za transport publiczny Nowego Jorku oraz stanu Massachusetts. Na tej trasie w 2015 roku podróżowało aż 17,6 mln pasażerów we wszystkich pociągach Amtrak, w obrębie osi Waszyngton -Nowy Jork – Boston. Był to najlepszy rok w historii korytarza NEC – z pociągów szybkobieżnych skorzystało ponad 11 mln pasażerów.
Miały być inwestycje
Z początku drugiej dekady XXI wieku Amtrak oszacował, że do remontu lub wymiany znajduje się na trasach kolei ok. 200 mostów, pochodzących jeszcze z XIX wieku, przestarzałe są zwrotnice, których naprawa nie byłaby opłacalna, a składy zagrażają bezpieczeństwu. Potrzeby wymiany taboru i koniecznych remontów Amtrak obliczyła na kwotę 2,1 miliarda dolarów.
Podsumowała również, że koszty eksploatacji i utrzymania starego sprzętu w perspektywie wieloletniej przekraczają posiadane i przekazywane na ten cel środki. Jednak, mimo złożonego w tej sprawie wniosku, następowały nadal cięcia w kwotach dotacji przekazywanych podmiotowi przez rząd federalny. Na dodatek budżetowanie w rocznej perspektywie uniemożliwiało zaplanowanie długofalowego procesu inwestycyjnego.
Coś drgnie?
Obecnie prezesem zarządu firmy jest Charles „Wick” Moorman, od lat związany z koleją w Stanach Zjednoczonych. Funkcję tę objął w połowie 2016 roku. Bardzo stara się o dodatkowe środki na inwestycje – w lutym 2017 roku wystąpił z głośnym apelem przed jedną z podkomisji Senatu USA, lobbując o zwiększenie rządowego finansowania dla Amtraka.
W swoim wystąpieniu skarżył się na obniżane co roku dotacje przy jednoczesnym starzeniu się posiadanej infrastruktury. I taboru, któremu na dodatek brakuje systemu kontroli, co może być zagrożeniem dla bezpieczeństwa podróżnych. Z drugiej strony Moorman poparł danymi wzrost zapotrzebowania na podróże koleją w Ameryce. Zwrócił uwagę na fakt, że pasażerowie coraz bardziej polegają na mobilności kolei. Czy to oznacza, że era Amtraka, zainicjowana w 1971 roku, długo po czasie XIX i XX-wiecznego rozkwitu kolei, wkracza w drugą fazę rozkwitu?
Statystyki i kuszenie
Pod względem całkowitej liczby pasażerów, Amtrak nigdy nie był bardziej popularny, niż w 2016 roku. Pociągi Amtraka pokonały 6,5 miliarda mil, i choć było to mniej, niż w roku 2015, jednak wciąż o cały miliard mil więcej, niż wskazują dane za rok 2000. Inne liczby mówią jednak, że w porównaniu z innymi rodzajami komunikacji.
Amtrak zapewnia transport publiczny w mniejszym stopniu dla całkowitej wartości podróży pasażerskich wykonywanych przez Amerykanów, niż było to w latach wcześniejszych.
Jak i inne firmy działające w obszarze transportu publicznego, Amtrak stara się poszerzać swoją ofertę i unowocześniać oferowane usługi. Tworzy programy dedykowane różnym grupom podróżnych, wprowadza nowe technologie. W 91 procentach składów dostępne jest bezprzewodowe połączenie z siecią internetową Wi Fi.
Amtrak jest również dostępna w internecie, oraz aby uzyskać więcej informacji, pasażerowie mają do dyspozycji konta Facebook, Twitter, Google+, Pinterest, oficjalny blog Amtrak. Proponuje specjalne programy m.in. dla rowerzystów czy właścicieli psów i kotów. Amtrak stara się, aby ofertą skusić jak największą liczbę pasażerów do podróżowania koleją, która jak widać, w Stanach Zjednoczonych, znów zaczyna przeżywać swój renesans.
W ostatnich miesiącach prezydent Biden ogłosił multi bilionowy plan rozbudowy infrastruktury w USA, w tym kolei AMTRAK. Miliardy dolarów w najbliższych latach popłyną na rozbudowę amerykańskich kolei i składów AMTRAK.
